Kan smeerolie ook te vaak worden gefilterd?

Stel dat voor mechanische persen ISO VG 220 circulatieolie wordt ingezet: is er dan een standaardadvies van toepassing op de filtratie van smeerolie? Of kan het zelfs voorkomen dat, hoe vreemd het ook klinkt, smeerolie te vaak gezuiverd kan worden? Het antwoord is niet zo eenvoudig als gedacht. Het is bewezen dat het gebruik van schonere olie er voor zorgt dat er minder slijtage optreedt aan lagers en machines, waardoor de verwachte levensduur toeneemt. Er zijn echter ook enkele zinvolle argumenten om niet klakkeloos naar een zo laag mogelijk ISO-verontreinigingsniveau te streven.

Een van de belangrijkste aspecten die in overweging moeten worden genomen, is de vraag in hoeverre de machine perfect zuivere olie nodig heeft. Voor hydraulische installaties is bekend dat de olie zo zuiver mogelijk moet zijn, zeker in vergelijking met een industriële tandwielkast. Maar dat wil niet zeggen dat de olie voor tandwielkasten niet zuiver hoeft te zijn. Hoe zuiver de olie moet zijn, is afhankelijk van de leeftijd, de kriticiteit en de kostprijs van de machine. In andere woorden: de zuiverheid van de vloeistof moet worden afgestemd op deze drie aspecten.

Nadat de vereiste zuiverheidsgraad is bepaald, moet een filter worden gekozen om dit te bereiken. Het microngetal van een filter wordt veelal beschouwd als de benchmark voor de nauwkeurigheid van een filter, maar het microngetal geeft geen compleet beeld. Om een goed beeld te krijgen van het daadwerkelijke filtervermogen, moet het microngetal worden gecombineerd met de bètawaarde. Het microngetal geeft aan hoe fijn of hoe grof het filtermedium is en de bètawaarde geeft aan hoe efficiënt deeltjes bij dat microngetal worden weggefilterd. Als men bijvoorbeeld een filter heeft van 3 micron, zegt dat nog niet zoveel over het filter zelf. Als dat filter van 3 micron een bètawaarde van 2 heeft, is het slechts 50% efficiënt, terwijl datzelfde filter bij een bètawaarde van 2.000 maar liefst 99,999% efficiënt is.

Sommige filters kunnen zelfs op submicronniveau filteren. Agressievere filters kunnen bepaalde additieven wegfilteren en dat heeft invloed op de werking van het smeermiddel. Antischuimmiddelen zijn bijvoorbeeld vrij grof en worden daardoor al snel uit de olie gefilterd. Afhankelijk van het filtermedium lopen ook andere additieven het risico te worden weggefilterd. Bij gebruik van bepaalde type filters kunnen polaire additieven (extreme druk, anti-slijtage, emulsiesplitsers etc.) worden weggefilterd, waardoor de samenstelling van het smeermiddel verandert en de machine minder goed beschermd wordt.

Hoewel zuivere olie altijd beter is, is het aan te raden om de eisen van de machine en de kosten voor het reinigen van de vloeistof tegen elkaar af te wegen voor een betere betrouwbaarheid en minder storingen. Er is dus geen eenduidige aanpak als het gaat om oliefiltratie. Elke installatie heeft zijn eigen specifieke zuiverheidseisen en daar moet het filtratieproces op worden afgestemd.